Hoge Raad krijgt twee tegengestelde adviezen over een verplicht dienstverband

Minister van Gennip wil het vaste dienstverband voor werkenden verplicht stellen. De strekking van haar boodschap: ben jij onderdeel van de bedrijfsvoering? Dan ben je altijd in loondienst. Om dit via wetgeving voor elkaar te krijgen, heeft de minister een bindende uitspraak van de Hoge Raad nodig in de zaak Deliveroo. Een besluit hierover blijkt niet eenvoudig. De Hoge Raad krijgt namelijk twee tegengestelde adviezen van haar formele adviseurs.

Uitspraak Hoge Raad zal grote gevolgen hebben

Er wordt al maanden uitgekeken naar de uitspraak van de Hoge Raad in de zaak Deliveroo. Zijn pizzabezorgers nu wel of niet in dienst bij Deliveroo? Een uitspraak van de Hoge Raad in deze zaak, is van groot belang voor de arbeidsrelatie van zzp'ers in andere sectoren. De datum voor de uitspraak stond eerst op 23 december, toen op 10 februari en nu staat deze gepland voor 24 maart. Krijgt minister van Gennip de ruimte om haar stappenplan van schijnzelfstandig naar gedwongen dienstverband verder uit te voeren? Om iets beter te begrijpen hoe de zaak ervoor staat, is het goed om de twee verschillende adviezen van de 'materie deskundige' Advocaten Generaal in deze zaak te bekijken.

Wat is een Advocaat-Generaal (AG)?

De Hoge Raad is de hoogste rechter in civiele zaken, strafzaken en belastingzaken. Een advocaat-generaal (AG) is een adviseur voor de Hoge Raad. Inmiddels ligt de Deliveroo zaak bij de Hoge Raad en hebben twee AG's hun advies gegeven over deze zaak. Het bijzondere is dat de twee AG's het niet met elkaar eens zijn.

AG 1: organisatorische inbedding = dienstverband

Wat minister van Gennip betreft is elke zzp-er mogelijk schijnzelfstandig: 'alle inkomens, alle sectoren'. Om een dienstverband verplicht te kunnen stellen moet naar de 'aard' van het werk gekeken worden. Als jouw werk onderdeel uitmaakt van de vaste bedrijfsvoering van een opdrachtgever, dan ben je 'ingebed' en hoor je in een dienstverband te zitten. Het advies van AG 1 past bij de minister. De advocaat-generaal geeft aan dat de beoordeling begint bij de vraag of het werk organisatorisch is ingebed. Als dat zo is, volgt de conclusie dat er sprake is van een (verplicht) dienstverband.

AG 2: inbedding is geen scherp onderscheidend begrip

Ligt de beoordeling van een arbeidsrelatie echter zo eenvoudig op 1 criterium? Een andere advocaat-generaal die zich op dit type wetgeving concentreert volgt een andere lijn. Nee, het vertrekpunt is niet de inbedding van het werk, al speelt deze vraag wel mee. Volgens deze AG gaat het veel meer om een combinatie van aspecten / gezichtspunten en omstandigheden. Of er sprake is van een gezagsrelatie wordt zeker niet alleen door 'inbedding' bepaald, zo luidt het tweede advies. De Hoge Raad heeft ook van deze AG een advies ontvangen.

Twee tegengestelde adviezen voor verplicht dienstverband

Het is op zijn zachtst gezegd bijzonder te noemen dat twee adviseurs voor de Hoge Raad twee verschillende adviezen hebben voorgelegd. Nu het aantal eenmanszaken tot maar liefst 1,5 miljoen eenmanszaken gegroeid is, raakt deze naderende uitspraak het lot van vele werkenden. We weten inmiddels dat de minister bereid is om de wet aan te passen om een dienstverband af te laten dwingen. We weten ook dat de zzp'ers in de zorgsector op niet al teveel begrip hoeven te rekenen. Zij kondigde al eens een radicale koers aan dat zzp in de zorg niet meer mogelijk zou zijn. Het doel van minister van Gennip lijkt vooral te zijn dat zij via een concrete beoordeling 'inbedding ja / nee' de Belastingdienst op pad kan sturen. Het zou haar helpen om het dienstverband weer als norm te verheffen. Of de Hoge Raad haar hierin gaat faciliteren wordt de vraag.

Alle zzp'ers op één hoop?

Het valt op dat de discussie over 'inbedding' zich over de complete groep personen met een KvK nummer ontvouwt. Maar is dat niet zzp appels met zzp peren vergelijken? Minister van Gennip weet dat de definitie schijnzelfstandigheid verschilt. Dat is een groot probleem, omdat het hierdoor mogelijk is om alle zzp'ers op één hoop te gooien en elke zzp'er mogelijk schijnzelfstandig te verklaren. Alsof een pizza bezorger te vergelijken is met een zelfstandig ondernemer in de zorg. De minister slaat hiermee de kwaliteit van het ondernemerschap in de zorgsector over. Dat doet een grote groep serieuze ondernemers ernstig tekort.